Erden Kıral

Name: Vicdan (2008)
Released: 2008-10-10
Rating: 5.5

1942'de Kocaeli'nin Gölcük İlçesi'nde doğdu. Denizci bir baba ile Gürcü asıllı bir annenin oğludur. 1968’de yazar Tezer Özlü ile evlenmiştir ve 1973'te bu evlilikten Deniz adını verdikleri bir kızları olmuştur. 1981 yılında eşinden ayrılmıştır. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Seramik Bölümü'nde eğitim gördü. Osman Seden, Yılmaz Güney, Bilge Olgaç ve Mehmet Dinler gibi yönetmenlere asistanlık yaptı. Bir süre reklam filmleri çeken Kıral, "Kumcu Ali Yaşar" ve "Unutulmuşlar" gibi iki kısa film yönetti. Fransa'ya giderek oradaki Fas'lı işçilerin yaşamlarını yansıtan bir belgesel film çekti. "Yedinci Sanat" ve "Çağdaş Sinema" dergilerinde yazılar yazan Kıral, "Gerçek Sinema" ve "Güney" dergilerinde yöneticilik yaptı. 1978'de Yaşar Kemal'in "Teneke" adlı yapıtından hareket ederek ilk uzun metrajlı filmi "Kanal"ı yönetti. 1979'da da Orhan Kemal'in aynı adlı romanından uyarladığı "Bereketli Topraklar Üzerinde" adlı filmi çeken Kıral bu yapıtla, uluslararası alanda birçok etkinliğe katıldı. "Bereketli Topraklar Üzerinde", 1981'de Strasbourg Film Şenliği Büyük Ödülü'nü kazanırken, Kıral da aynı yıl Antalya Film Festivali'nde "En İyi Yönetmen" ödülüne layık görüldü. 1982'de Ferit Edgü'nün "O" adlı romanından esinlenerek "Hakkari'de Bir Mevsim" adlı filmi beyazperdeye aktardı. Film ayrıca, Berlin Film Şenliği'nde Gümüş Ayı, Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Federasyonu, Uluslararası Sanat ve Deneme Sinemaları Birliği ve Interfilm ödülünü kazandı. "Hakkari'de Bir Mevsim", Korsika'da yapılan 2. Akdeniz Kültürleri Şenliği'nde "En İyi Film" seçildi. 1983'te Berlin'e yerleşen Kıral, ertesi yıl "Ayna" adlı filmi çekti. Osman Şahin'in "Beyaz Öküz" adlı öyküsünden esinlenerek beyazperdeye aktarılan "Ayna", Korsika'nın Bastia kentinde yapılan 3. Akdeniz Kültürleri Film Şenliği'nde Basın Eleştiri Ödülü, Uluslararası Sinema Günleri Altın Lale Yarışması'nda mansiyon ve Portekiz'de Figueria da Foz Film Şenliği'nde büyük ödülü kazandı. 1984'te Berlin Sanat Akademisi üyeliğine seçilen Kıral, 1987'de Ömer Polat'ın senaryosunu yazdığı "Dilan" adlı filmi sesli olarak çekti. Sanatçı, Cannes Film Şenliği'ne katılan "Dilan" adlı filmden sonra 1988'de "Av Zamanı"nı yönetti. Film, Berlin Sinema Şenliği'nde Türkiye'yi temsil etti. Kıral, 1992'de TRT yapımı "Mavi Sürgün" adlı filmi yönetti. Sanatçının bu çalışması Antalya Film Festivali'nde "En İyi Film" seçildi. Deniz Film Prodüksiyon yapım şirketini kurarak Kültür Bakanlığına iki kez başvurdu ancak fon alamadı. Geçirdiği beyin kanaması nedeni ile tedavi gördüğü hastanede 17 Temmuz 2022'de vefat etti.